Το ΝΟΗΣΙΣ ταξιδεύει – Έβρος
Δεύτερος προορισμός του ΝΟΗΣΙΣ στο πλαίσιο του προγράμματος «Η ενέργεια για ζωή ταξιδεύει», για τη σχολική χρονιά 2015-2016, ο νομός Έβρου.
Γράφει η Ελεάνα Μπάλλα (εκπαιδευτικά προγράμματα)
Το πρωί της Δευτέρας 22 Φεβρουαρίου με βρήκε να συνομιλώ τηλεφωνικά με τους δασκάλους των τριών σχολείων που επρόκειτο να επισκεφτώ . Το πρόγραμμα περιλάμβανε επίσκεψη στο Δημοτικό σχολείο Δαδιάς την πρώτη μέρα, και επίσκεψη στα Δημοτικά σχολεία Λεπτής και Ασπρονερίου την επόμενη.
Έφτασα στο Σουφλί το βράδυ της Δευτέρας, έπειτα από ένα μακρύ και περιπετειώδες ταξίδι μέσα από μπλόκα αγροτών, παρακάμψεις και αρκετές καθυστερήσεις.
Το επόμενο πρωί βρισκόμουν στον πρώτο μου προορισμό, τη Δαδιά, ένα όμορφο χωριό περίπου 15 χλμ από το Σουφλί. Το Δημοτικό σχολείο, χτισμένο δίπλα στην εκκλησία του χωριού, είναι διθέσιο και αριθμεί 19 μαθητές στο σύνολο. Μετά την πρώτη γνωριμία βρεθήκαμε όλοι μαζί στη σχολική αίθουσα να συζητάμε περί ενέργειας. Στην κουβέντα συμμετείχαν κυρίως οι εννέα μαθητές της ΣΤ΄ και Δ΄ τάξης (το σχολείο δεν έχει φέτος μαθητές στην Ε΄ τάξη), με τους μαθητές των μικρών τάξεων να παρακολουθούν πότε με προσοχή και πότε με απορία.
Μετά την εισαγωγική συζήτηση όλα ήταν έτοιμα για το επιτραπέζιο παιχνίδι μας. Οι μαθητές χωρίστηκαν σε τέσσερις ομοιογενείς, κατά το δυνατόν ηλικιακά ομάδες, παρουσιάστηκε το ταμπλό, εξηγήθηκαν οι κανόνες, μοιράστηκαν οι ρόλοι και ξεκινήσαμε. Καθώς το παιχνίδι προχωρούσε οι μαθητές κάθε ομάδας έβρισκαν τους ρόλους τους. Τα πρωτάκια έριχναν το ζάρι, τα τριτάκια μετακινούσαν τα πιόνια, οι μαθητές της Δ’ τάξης διάβαζαν τις επιλογές και χειρίζονταν τα χρήματα, ενώ οι μεγάλοι αναλάμβαναν την ευθύνη των τελικών αποφάσεων. Μ’ αυτό το ρυθμό, και ενώ σε κάθε γύρο του το παιχνίδι αποκτούσε όλο και μεγαλύτερο ενδιαφέρον, φτάσαμε στο τέλος του, καταλήγοντας και συμπεραίνοντας ότι οι «ενεργειακές» επιλογές όλων μας, όσο σημαντικές ή όσο ασήμαντες και αν φαίνονται μπορεί να έχουν θετικές ή αρνητικές επιπτώσεις τόσο στη ζωή του καθενός όσο και στο ευρύτερο σύνολο. Η επίσκεψή μου στο δημοτικό σχολείο της Δαδιάς ολοκληρώθηκε με την παράδοση του επιτραπέζιου παιχνιδιού στις δασκάλες, και την υπόσχεση των μαθητών ότι θα ξαναπαίξουν το παιχνίδι με την πρώτη ευκαιρία.
Η συνέχεια της ημέρας μου ήταν εξίσου ενδιαφέρουσα και όμορφη καθώς περιλάμβανε επίσκεψη στο εθνικό πάρκο Δαδιάς – Λευκίμης – Σουφλίου, μία από τις σημαντικότερες προστατευόμενες περιοχές σε εθνικό, ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Στο Κέντρο Ενημέρωσης του Φορέα Διαχείρισης του πάρκου, έμαθα ότι στο ιδανικό αυτό για αρπακτικά πουλιά περιβάλλον συναντώνται τρία από τα τέσσερα είδη γύπα της Ευρώπης (Μαυρόγυπας, Όρνιο και Ασπροπάρης), ενώ φιλοξενείται η μοναδική αποικία Μαυρόγυπα στα Βαλκάνια. Ο περίπατος και η ξενάγησή μου από το προσωπικό του Φορέα μέσα από τα μονοπάτια του πάρκου με τελική κατάληξη στο παρατηρητήριο των αρπακτικών πουλιών που την ώρα εκείνη γευμάτιζαν, έκαναν την εμπειρία μου μοναδική.
Η παραμονή μου στην πόλη του Σουφλίου έληξε με επίσκεψη στο Μουσείο Τέχνης Μεταξιού του Οίκου Τσιακίρη. Πρόκειται για ένα από τα μουσεία μετάξης που βρίσκονται στο Σουφλί και παρουσιάζει την τέχνη της μεταξουργίας, από τις παραδοσιακές τεχνικές έως τη σύγχρονη πραγματικότητα και από την εκτροφή των μεταξοσκώληκων ως την παραγωγή του τελικού προϊόντος.
Το βράδυ της Τρίτης με βρήκε στη Ορεστιάδα, να προετοιμάζομαι για την επόμενη μέρα που περιλάμβανε επίσκεψη σε άλλα δύο Δημοτικά Σχολεία του νομού.
Η Λεπτή είναι ένα σχετικά μεγάλο για την περιοχή χωριό, 7 χλμ από την Ορεστιάδα. Το Δημοτικό Σχολείο της είναι τριθέσιο και αριθμεί 35 μαθητές. Εδώ θα παρουσίαζα το πρόγραμμα στους δεκαπέντε μαθητές της Ε’ και Στ΄ τάξης, οι οποίοι όμως μετά την πρωινή προσευχή βρέθηκαν να είναι έντεκα, μιας και οι ιώσεις δεν κάνουν γεωγραφικές εξαιρέσεις! Από την εισαγωγική κιόλας κουβέντα οι μαθητές φάνηκε ότι γνώριζαν ήδη αρκετά πράγματα σχετικά με την ενέργεια, τις πηγές, τις μορφές και τη διαχείρισή της, πράγμα που βοήθησε πολύ να αντιληφθούν γρήγορα το πνεύμα και το σκοπό του παιχνιδιού. Και οι τέσσερις ομάδες που σχηματίστηκαν αντιμετώπισαν εξίσου σοβαρά το θέμα των επιλογών και των κινήσεων που έπρεπε να κάνουν, χωρίς ωστόσο να λείψει ο ενθουσιασμός και η χαρά του παιχνιδιού. Επιπλέον, η τελική συζήτηση που αφορούσε το αποτέλεσμα του παιχνιδιού είχε πολύ ενδιαφέρον καθώς οι μαθητές προσπαθούσαν να βρουν τα «γιατί» και τα «πώς» η κάθε ομάδα βρέθηκε στην θέση που βρέθηκε. Η επίσκεψη έληξε με αναμνηστική φωτογραφία στο προαύλιο του σχολείου και με τον δάσκαλο να μου δίνει οδηγίες για το πώς θα φτάσω στον τελευταίο μου προορισμό.
Μετά από περίπου 45 λεπτά οδήγησης και αφού άφησα πίσω μου πέντε ή έξι χωριά, έφτασα στο Ασπρονέρι. Η αναζήτηση του Δημοτικού Σχολείου αποδείχτηκε δύσκολη υπόθεση! Ευτυχώς ένας ευγενέστατος κάτοικος του χωριού προθυμοποιήθηκε να με οδηγήσει με το μηχανάκι του και έτσι ακολουθώντας τον βρέθηκα στο προαύλιο του σχολείου. Το εσωτερικό του σχολικού κτιρίου που στεγάζει το διθέσιο Δημοτικό Σχολείο με τους 16 μαθητές του και το Νηπιαγωγείο του χωριού, ήταν μια ευχάριστη έκπληξη. Άνετοι, καθαροί και χρωματιστοί χώροι, όμορφες και πλήρως εξοπλισμένες αίθουσες, ατμόσφαιρα που εξέπεμπε χαρά και ζεστασιά. Από τη συζήτηση που έκανα με το δάσκαλο προέκυψε ότι από τους 16 μαθητές, μόνο οι δύο ήταν της Στ’ τάξης, ενώ Δ΄ και Ε’ τάξη δεν υπήρχε καθόλου. Για την μεγάλη λοιπόν πλειοψηφία των μαθητών το θέμα του προγράμματος ήταν γνωστικά ιδιαίτερα «προχωρημένο», ενώ το γεγονός ότι τα μισά σχεδόν παιδιά αντιμετώπιζαν δυσκολίες με την ομιλία αλλά και την κατανόηση της ελληνικής γλώσσας, επέβαλε διαφοροποίηση και απλοποίηση του παιχνιδιού. Οι μαθητές ήταν αρχικά ιδιαίτερα συνεσταλμένοι και χρειάστηκε προσπάθεια και χρόνος προκειμένου να αρχίσουν να εκφράζονται ελεύθερα και να συμμετέχουν στην κουβέντα μας που προσαρμόστηκε στις ηλικίες και στις ιδιαιτερότητες της ομάδας. Παίξαμε το παιχνίδι σε δύο ομάδες, με κανόνες που απλοποιήθηκαν πολύ, ενώ κάθε κατάσταση και επιλογή εξηγούνταν και συζητούνταν διεξοδικά προτού ληφθεί η εκάστοτε απόφαση. Το παιχνίδι τέλειωσε με τους μεγάλους μαθητές να έχουν αντιληφθεί την έννοια της εξοικονόμησης της ενέργειας και τη σημασία των ενεργειακών επιλογών μας, και με τους μικρούς να έχουν κατανοήσει ότι το μέγεθος και η κατασκευή των σπιτιών μας, όπως και το είδος και το καύσιμο των αυτοκινήτων μας είναι πράγματα που έχουν την σημασία τους!
Με την αναμνηστική φωτογραφία στο προαύλιο του σχολείου, η αποστολή μου έφτασε στο τέλος της. Η ενέργεια ολοκλήρωσε το «ταξίδι» της στα σχολεία της Δαδιάς, της Λεπτής και του Ασπρονερίου του νομού Εβρου, και το μόνο που απέμενε ήταν πια το ταξίδι της επιστροφής μου στη Θεσσαλονίκη, ξανά μέσα από μπλόκα αγροτών, παρακάμψεις και καθυστερήσεις…
